Skip to content

Yazılım Mühendisliğinde SOLID Prensipleri

  • Robert C. Martin (Uncle Bob) tarafından ortaya çıkarılan SOLID prensipleri, sürdürülebilir/devamlılığı sağlanabilir (maintainable) ve esnek (flexible) yazılım sistemleri geliştirebilmemize yardımcı olmaktadır.

  • Temiz ve kaliteli kod yazılabilmesi için bu prensiplerin yazılım dünyasında önemli bir yeri vardır.

SOLID, yazılım mühendisliğinde kullanılan beş temel prensibin bir kısaltmasıdır. Bu prensipler, yazılımın tasarımının esnek, bakımı kolay, genişletilebilir ve anlaşılır olmasını sağlamak için kullanılır. İşte SOLID'in her bir prensibinin özeti:

Single Responsibility Principle (Tek Sorumluluk Prensibi): Bir sınıfın sadece bir sorumluluğu olmalıdır. Sınıfların tek bir amaç veya sorumlulukla ilgilenmesi, daha az bağımlılık ve daha kolay bakım sağlar.

Open-Closed Principle (Açık-Kapalı Prensibi): Bir yazılım birimi (sınıf, modül, fonksiyon vb.) genişletmeye açık, değişikliğe kapalı olmalıdır. Var olan birimlerin davranışını değiştirmek için kodu değiştirmek yerine, yeni davranışlar eklemek için genişletmek tercih edilmelidir.

Liskov Substitution Principle (Liskov Yerine Geçme Prensibi): Alt sınıflar, üst sınıfların yerine geçebilmeli ve bu değişiklik programın beklenen davranışını etkilememelidir. Bu prensip, kalıtım ilişkilerinde uyumlu ve tutarlı bir yapı sağlar.

Interface Segregation Principle (Arayüz Ayrımı Prensibi): İstemciler, kullanmadıkları metotları içermeyen özelleştirilmiş arayüzleri kullanmalıdır. Bu prensip, mümkün olduğunca küçük ve özelleştirilmiş arayüzlerin kullanılmasını teşvik eder.

Dependency Inversion Principle (Bağımlılığı Tersine Çevirme Prensibi): Yüksek seviyeli modüller, düşük seviyeli modüllere bağlı olmamalıdır. Bu prensibe göre, bağımlılıklar soyutlamalar üzerinden yönetilmeli ve detaylar üzerindeki bağımlılıklar minimize edilmelidir.

Bu prensiplerin önemi, yazılımın esnekliği, sürdürülebilirliği ve genişletilebilirliği açısından büyüktür. SOLID prensiplerine uygun bir yazılım tasarımı, daha kolay anlaşılır, test edilebilir ve yeniden kullanılabilir kod üretmeyi sağlar. Aynı zamanda, değişikliklerin sistemde minimum etki yaratmasını ve daha az hata yapılmasını destekler. SOLID prensiplerine uygun bir tasarım, yazılımın ölçeklenebilirliğini artırır ve gelecekteki gereksinimlere kolayca adapte olabilmesini sağlar.

  • Prensiplerin her birinin ilk harfi alınarak SOLID başlığı oluşturulmuştur. Bu prensipler:

  • Single Responsibility Principle

  • Open-Closed Principle
  • Liskov Substitution Principle
  • Interface Segregation Principle
  • Dependency Inversion Principle